ضدعفونی کننده چیست؟

ضدعفونی کننده چیست؟

ضدعفونی، فرآیندی است که بسیار یا همه میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا را بر روی بافت زنده از بین می برد.

• مواد ضدعفونی، موادی است که رشد میکروارگانیسم ها را متوقف یا کند می کند. اغلب در بیمارستان ها و سایر محیط های پزشکی برای کاهش خطر عفونت در طی جراحی استفاده می شوند.
• انواع محلول ضدعفونی کننده در محیط های پزشکی استفاده می شود. این محلول ها، شامل مالش دست، شستشوی دست و آماده سازی پوست می شود.

• تفاوت ضد عفونی کننده(Antiseptic) و گندزدا(Disinfectant) چیست؟

  ضدعفونی‌کننده‌ها و گندزداها هر دو میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برند و بسیاری از مردم این اصطلاحات را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. اما تفاوت زیادی بین ضد عفونی کننده ها و گندزدا ها وجود دارد.

  • یک ماده ضد عفونی کننده (آنتی سپتیک) روی بدن اعمال می شود. در حالی که گندزدا ها روی سطوح غیر زنده مانند میزها و نرده ها اعمال می شوند. به عنوان مثال: پزشک یک ماده ضد عفونی کننده را روی محل جراحی روی بدن فرد قرار می دهد. اما از یک گندزدا برای استریل کردن میز عمل استفاده می کند.
  • هم ضدعفونی‌کننده‌ها و هم گندزداها، حاوی عوامل شیمیایی هستند که گاهی اوقات بیوسید نامیده می‌شوند. پراکسید هیدروژن نمونه ای از یک عنصر رایج در هر دو ضدعفونی کننده و گندزدا است. با این حال، ضدعفونی کننده ها معمولاً حاوی غلظت‌های کمتری از بیوسیدها نسبت به گندزداها هستند.

  • طبقه بندی انواع ضدعفونی کننده

    مواد ضدعفونی معمولاً بر اساس ساختار شیمیایی شان دسته بندی می شوند. برخی از آنها برای استفاده در خانه بی خطر هستند. در حالی که برخی دیگر فقط برای استفاده در محیط های بالینی یا بیمارستانی مناسب می باشند. همه انواع پوست را ضد عفونی می کنند، اما سایر انواع محلول ضدعفونی کننده با کاربردهای متنوع عبارتند از:

    • کلرهگزیدین و سایر بیگوانیدها: برای استفاده قبل از عمل، برای زخم های باز و برای شستشوی مثانه
    • رنگ آنتی باکتریال: درمان زخم ها و سوختگی ها
    • پراکسید و پرمنگنات: برای ضد عفونی کردن پوست یا استفاده به عنوان دهانشویه
    • مشتق فنل هالوژنه: صابون های پزشکی و محلول های تمیز کننده
    • الکل ها مانند ایزوپروپیل الکل و اتیل الکل
    • ترکیب آمونیوم چهارتایی
    • مشتق فنل هالوژنه در صابون ها و محلول ها
    • مشتق کینولون: درمان زخم ها و یکی از اجزای پاستیل گلو

    • کاربردهای مواد ضدعفونی کننده

      انواع محلول ضدعفونی کننده کاربردهای بالقوه ای دارند. برخی از رایج ترین آن ها عبارتند از:

      • جلوگیری از عفونت های روی پوست، به ویژه برای بریدگی ها، خراش ها یا سوختگی های جزئی
      • شستشوی خشک دست، که کارکنان مراقبت های بهداشتی ممکن است بین روش ها یا بیماران مختلف انجام دهند.
      • تمیز کردن پوست قبل از یک عمل پزشکی، مانند خون گیری یا جراحی
      • درمان عفونت گلو با دهانشویه یا پاستیل
      • تمیز کردن غشاهای مخاطی، برای درمان عفونت ها یا قبل از استفاده از کاتر

      مزایای استفاده از مواد ضدعفونی کننده

      با ظهور نخستین مواد ضدعفونی کننده، این مواد همواره در کنار پزشکان، نجات بخش جان انسان ها بوده اند. برخی از مزیت های استفاده از انواع محلول ضدعفونی کننده، به شرح زیر است:

      • مواد ضدعفونی کننده برای اولین بار به جراحان اجازه دادند تجهیزات و اتاق های عمل را استریل کنند.
      • مواد ضدعفونی کننده در تمیز کردن زخم های بیماران و سالن عمل مهم بوده و از این رو جان افراد را نجات می دهند.
      • با استفاده از مواد ضدعفونی کننده ( از نوع اسید کربولیک لیستر) نرخ مرگ ناشی از قطع عضو در سالهای ۱۸۶۷ تا ۱۸۷۰، از ۴۶% به ۱۵% کاهش یافت.
      • امکان پیشرفت از جراحی آنتی سپتیک به جراحی آسپتیک

    • نکات مهم در انتخاب و نحوه ی استفاده از ضدعفونی کننده

      در انتخاب انواع محلول ضدعفونی کننده، ملاحظاتی وجود دارد که باید رعایت شود. نوع محلول باید با کاربرد موردنیاز مطابقت خوبی داشته باشد. انتخاب درست می تواند در وقت و هزینه صرفه جویی کند. پنج نکته زیر در هنگام انتخاب بهترین ضدعفونی کننده باید مورد توجه قرار گیرد:
      ۱. میزان اثربخشی: آیا بر روی انواع پاتوژن ها موثر است؟
      ۲. مدت زمان تماس: تا چه مدت باید محلول خیس بر روی سطح بدن قرار داشته باشد؟
      ۳. آکاهی به نکات امنیتی و عوارض جانبی: آیا استفاده از آن در همه مواقع بی خطر است؟
      ۴. سادگی استفاده: آیا آماده به مصرف است یا روش خاصی برای استفاده از آن وجود دارد؟
      ۵. قیمت: آیا قیمت محلول به نسبت میزان استفاده، مقرون به صرفه است؟
      مواد ضدعفونی کننده موادی هستند که به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها روی پوست کمک می کنند. آنها روزانه در محیط های پزشکی برای کاهش خطر عفونت و جلوگیری از گسترش میکروب ها استفاده می شوند. در حالی که آنها به طور کلی ایمن هستند، بهتر است از استفاده طولانی مدت از آنها خودداری کنید. حتی اگر از بهترین ضدعفونی کننده استفاده می کنیم، باید نکات زیر را درمورد نحوه استفاده آن در نظر گرفت:

      • بر اساس مقررات FDA افراد باید از استفاده مواد ضدعفونی کننده در موارد زیر اجتناب کنند:
        ♦ زخم های عمیق و بزرگ
        ♦ سوختگی شدید
        ♦ زخم هایی که حاوی اجسام خارجی هستند
        ♦ نیش و خراش حیوانات
        ♦ عفونت های چشم
      • انواع محلول ضدعفونی کننده بدون نسخه برای استفاده طولانی مدت مناسب نیستند. یک فرد باید فقط یک هفته یا کمتر، از آنها استفاده کند.